W pracy rozpatrywano orientację otoczaków w osadach makroklastycznych. Pod tym kątem widzenia zanalizowano współczesne żwiry aluwialne oraz niektóre osady kopalne. Z osadów kopalnych uwzględniono zlepieńce czerwonego spągowca oraz górnego i dolnego karbonu, rozwinięte w Środkowych Sudetach. Na podstawie zebranego materiału autor dochodzi do wniosku, że orientacja otoczaków odzwierciedla hydrodynamiczne warunki transportu i depozycji, które ujawniają się w postaci niejednakowej symetrii uporządkowania. Żwiry współczesne i osady górnokarbońskie starsze od stefańskich wykazują zbliżony typ orientacji ziarn - przeważa w nich jednoskośna symetria uporządkowania. W zlepieńcach stefanu i czerwonego spągowca zaznacza się symetria trójskośna. W zlepieńcach dolnokarbońskich dochodzi do głosu rombowa symetria uporządkowania składników, co pozwala przypuszczać, że powstały one w morskim środowisku akumulacyjnym. W oparciu o analizowany materiał wyróżniono kilka typów strukturalnych uporządkowania składników w osadach gruboziarnistych. Prócz tego rozpatrzono zagadnienie rekonstrukcji kierunków transportu na podstawie orientacji otoczaków, jak również kwestię ilości pomiarów potrzebnych do uzyskania możliwie wiernego obrazu paleogeograficznego. Zwrócono też uwagę na znaczenie orientacji składników żwirów dla geologii strukturalnej.The geological significance of the orientation of pebblesAbstract The orientation of pebbles in macro-clastic deposits is discussed. Recent alluvial gravels and deposits of the Upper and Lower Carboniferous and of the Rotliegendes have been investigated from this aspect. The resulting data indicate that the orientation of pebbles reflects the hydrodynamic regime of transport and deposition. These conditions are manifested in the variable arrangement symmetry. There are similarities in the type of structure between recent gravels and Upper Carboniferous sediments older than the Stephanian. The dominant symmetry of arrangement here is monoclinic. Within Rotliegendes and Stephanian conglomerates the symmetry is triclinic, while in the Lower Carboniferous conglomerates the rhombic symmetry makes its appearance. The latter sediments are considered as the product of a marine depositional environment. On the basis of the studied material several structural types of the arrangement of pebbles in coarse-grained sediments have been distinguished. The reconstruction of the trends of sedimentation is discussed on the orientation of pebbles and an estimate is made of the number of measurements required to obtain a fairly true palaeogeographic picture. The significance of the orientation of pebbles in problems of structural geology is also stressed.
