Metalogeneza podłoża podcechsztyńskiego monokliny przedsudeckiej

Abstract

Na podstawie charakterystyki geologiczno-złożowej skał przedcechsztyńskich podłoża monokliny przedsudeckiej wyróżniono dwie epoki metalogeniczne: prekambryjską i kaledońsko-waryscyjską. Kaledońsko-waryscyjską epokę metalogeniczną podzielono na pięć etapów: kaledoński i waryscyjskie A, B, C i D. Etap kaledoński zaznaczył się w podłożu monokliny nieznacznie z uwagi na monocykliczny rozwój geosynkliny kaledońsko-waryscyjskiej. Rozpoznane dwie fazy mineralizacji hydrotermalnej wieku sudecko-kruszcogórskiego i asturyjskiego to etapy waryscyjskie A i B. Przejawy mineralizacji związane z wulkanizmem saalskim zaliczono do etapu C, zaś etap D odpowiada przekształceniom diagenetyczno-infiltracyjnym zachodzącym w okresie czerwonego spągowca.
Określono potencjał metalogeniczny poszczególnych formacji skalnych podłoża podcechsztyńskiego, co w konsekwencji umożliwiło przedstawienie opinii co do źródła i drogi, jaką metale ciężkie zostały włączone w łupki miedzionośne. Przyjęto wieloźródłowy charakter dostarczonych metali oraz ich stopniową koncentrację w wyniku procesów erozji, diagenezy, infiltracji i ługowania. Szczególną rolę w procesach ługowania metali odgrywały solanki chlorkowe powstałe w procesach diagenezy skał karbońskich, a także w wyniku infiltracji wód meteorycznych w osady czerwonego spągowca.
Transgresja morza cechsztyńskiego uwolniła zasobne w metale solanki zawarte w podziemnych zbiornikach „aquifers". Proces dostarczania solanek obejmował zarówno okres sedymentacji łupku miedzionośnego, jak i wstępnej diagenezy. Strefy facji Rote Fäule były miejscem oddziaływania tych solanek na łupki miedzionośne, co tłumaczy obserwowaną zmienność przestrzenną warstwowych złóż metali południowo - zachodniej Polski.

Metallogeny of the pre-Zechstein basement of the Fore-Sudetic Monocline (SW Poland)

Abstract
The examinations of core samples collected from 127 drilling holes enabled to elaborate the metallogenic characteristics of pre-Zechstein basement of the Fore-Sudetic Monocline. Two metallogenic epochs: Precambrian and Caledono-Variscan - were distinguished. Moreover, Caledono-Variscan epoch was subdivided into five stages: Caledonian and A, B, C, D Variscan. The Caledonian stage was pronounced insignificantly in the basement of the Monocline, because of the specific monocyclic development of the Caledono-Variscan acosyncline. A and B Variscan stages respond to the two phases of hydrothermal mineralization of Sudetian-Erzgebirge and Asthurian age. Traces of mineralization that relate to Autunian volcanism were included into the C stage, while diagenetic-infiltrational processes that took place during Rotliegendes time were classified as the D stage.
The research allowed to establish the metallogenic potential of different formations of the pre- Zechstein basement. Consequently, the opinion about the source and manner of transport of heavy metals into the copper shale (Kupferschiefer) were presented. Multisource character of the origin of heavy metals and their gradual concentration due to processes of erosion, diagenesis, infiltration and leaching was adopted. The key role in the processes of metal leaching was played by brines enriched in chlorides that evolved from diagenetic alteration of meteoritic water into Rotliegendes sediments. As the result of Zechstein sea transgression the metal-rich brines were released. The process of metal supply covered sedimentation time of the Kupferschiefer as well as period of eodiagenesis. The area of Rote Fäule facies was the place of mutual interaction between the brines and the Kupferschiefer, what resulted in the zonation of stratified copper deposits of Southwestern Poland.