Porównanie wybranych sekwencji osadów jeziornych czerwonego spągowca z basenów śródsudeckiego, północnosudeckiego i boskowickiego

Abstract

Sekwencje głębokich jezior o stratyfikowanych wodach wyróżniają się wśród osadów jeziornych czerwonego spągowca Europy Centralnej znaczną miąższością oraz zróżnicowaniem lito- i biofacjalnym. W ich obrębie wyróżnić można asocjacje facjalne związane z następującymi subśrodowiskami: 1) mułowej równi nadbrzeżnej, 2) sebkhi/playi, 3) równi deltowej, 4) przybrzeża, 5) podwodnego skłonu deltowego, 6) stożków podwodnych i 7) otwartego jeziora. Porównanie sekwencji osadów takich jezior z basenów północnosudeckiego, śródsudeckiego i boskowickiego pozwoliło ujawnić w nich szereg podobieństw. W sekwencjach tych wyraźnie zaznacza się prawie symetryczna budowa związana z transgresywno-regresywnym cyklem ich rozwoju. Sekwencje jeziorne ze zbadanych basenów wykazują objawy licznych, krótkotrwałych wahań poziomu wody, spłycania się, a nawet subaeralnej ekspozycji, oraz cechują się progradacyjnymi seriami osadów deltowych w częściach regresywnych. Podobieństwa te wynikają z podobnego schematu rozwoju jezior w wymienionych basenach. Przy założeniu zbliżonych warunków klimatycznych wskazuje to na podobieństwo charakteru basenów sedymentacyjnych i ich reżimu tektonicznego. Szczegóły składu facjalnego oraz wertykalnej organizacji różniące omawiane sekwencje wynikają natomiast z warunków specyficznych dla danego basenu, ze zdarzeń wyjątkowych oraz z lokalizacji analizowanych przekrojów w obrębie basenu.Comparison of Rotliegende lacustrine depositional sequences from the Intrasudetic, North-Sudetic and Boskovice basins, (Central Europe)AbstractDepositional sequences which originated in deep lakes with stratified water column are particularly thick and contain diversified lithofacies and biofacies, as compared with the other lacustrine deposits of the Rotliegende of the Central Europe. Such sequences include several facies assemblages which have been connected with the following subenvironments: 1) coastal mudflat, 2) sabkha/playa, 3) delta plain, 4) nearshore, 5) subaqueous delta slope, 6) subaqueous fan and 7) open lake. Rotliegende lacustrine depositional sequences from the Intrasudetic, North-Sudetic and Boskowice basins reveal a number of features in common. Symmetric vertical organization of these sequences, which resulted from the transgressive-regressive cycle of the lake development is one of the most striking common features. Depositional sequences of the lakes under description exhibit evidence of frequent lake level fluctuations, subaerial exposition and contain small-scale shallowing-up motifs. Regressive segments of these sequences consist of progradational deltaic deposits. The general similarities resulted from similar evolution of the lakes within individual basins. Thus, it is suggested that the general characteristics and tectonic regime of the host sedimentary basins were similar, assuming uniform palaeoclimatic conditions for the area of Central Europe. Details of the facies composition and vertical organization, which vary within individual sequences resulted, in turn, from the conditions specific of individual basins, and they depended on exceptional events and on the location of the studied sections within the basins.