Proglacial valley facies of the Silesian Upland - genetic factors and their sedimentological effects.

Abstract

Abstract Results of the sedimentological study on the Quaternary deposits that crop out in deep valleys and open pits of the Silesian Upland (S Poland) are presented and discussed. Lithofacies, lithofacies associations, as well as superior units - lithofacies complexes have been recognized within the deposits. They have been used for delineating the depositional subenvironments and environments. Variability of the valley depositional conditions in the Neopleistocene and Holocene is enlightened. Investigations are focused on these sandy and sandy-gravelly deposits the lithofacial characteristics of which suggest their origin due to ablational (proglacial) flows in front of the ice-sheet. Genetic factors of the proglacial sedimentation are discussed in the light of the following lithofacial features: 1° the character of lithofacies and lithofacies associations, 2° lateral variability of lithology, 3° high-energy lithofacies, 4° lithological features resulted from both high discharges and high unsteadiness of flows, 5° palaeocurrent data, 6° palaeohydraulics. Textural and structural features that can be used as criteria for identification of ancient proglacial facies are emphasized. In completion to the paper the procedure of palaeohydraulic analysis is provided.Dolinne facje proglacjalne Wyżyny Śląskiej - czynniki genetyczne i ich efekty sedymentologiczneAbstraktDokonano analizy sedymentologicznej osadów czwartorzędowych wypełniających głębokie doliny i odsłaniających się w kopalniach odkrywkowych Wyżyny Śląskiej. W osadach wydzielono litofacje, zespoły litofacji oraz kompleksy litofacjalne. Wydzielenia litofacjalne posłużyły do interpretacji subśrodowisk i środowisk sedymentacyjnych. Prześledzono zmienność warunków akumulacji dolinnej w neoplejstocenie i holocenie. Badania skoncentrowano na tych osadach piaszczystych i piaszczysto-żwirowych, których charakter litofacjalny sugerował genezę w warunkach przepływów ablacyjnych na przedpolu lądolodu (proglacjalnych). Przedyskutowano czynniki genetyczne sedymentacji proglacjalnej w świetle następujących cech litofacjalnych: 1° charakter litofacji i zespołów litofacji, 2° oboczna zmienność litofacjalna, 3° litofacje wysokoenergetyczne, 4° cechy litofacjalne wynikające z dużych wydatków i silnej zmienności przepływu, 5° dane kierunkowe, 6° paleohydraulika. Zaakcentowano te cechy teksturalno-strukturalne, które mogą służyć jako kryteria identyfikacyjne kopalnych facji proglacjalnych. W dodatku do artykułu podano tok analizy paleohydraulicznej.