Petrografia utworów górnego dewonu z Gołogłów i Łącznej (dewon kłodzki, Sudety).

Abstract

Abstract Wystąpienia osadów górnego dewonu w Gołogłowach i Łącznej stanowią środkowy odcinek pasma niewielkich wychodni dewonu kłodzkiego, rozmieszczonych wzdłuż zachodniej i południowo-zachodniej krawędzi struktury bardzkiej. Pokrywa dewońska leży na skałach krystalicznych Sudetów Środkowych i tworzy odrębny cykl sedymentacyjny, nie powiązany z utworami dewonu i karbonu struktury bardzkiej. Cykl ten obejmuje dwa wyraźnie różniące się zespoły litologiczne: zespół skał okruchowych oraz zespół skał węglanowych. Zespół skał okruchowych złożony jest z drobno- i średnioziarnistych petromiktycznych parazlepieńców o jednofazowym, krustyfikacyjnym, kalcytowym cemencie sparytowym typu porowego, przeławiconych piaskowcami typu subszarogłazów o składzie arenitów litycznych z jednofazowym, sparytowym i mikrosparytowym cementem bazalnym. Głównymi składnikami tych skał są fragmenty skał krystalicznych metamorfiku kłodzkiego oraz występujące w mniejszej liczbie, przeważnie w roli tła, resedymentowane fragmenty prawie równowiekowych skał węglanowych górnego dewonu. Zalegajacy powyżej zespół skał węglanowych złożony jest z wapieni bulastych, gruzłowych i gruzłowatych. Wapienie bulaste stanowią ogniwo przejściowe pomiędzy skałami okruchowymi i węglanowymi, gdyż obok głównego ich składnika, jakimi są zróżnicowane mikrofacjalnie buły węglanowe o cechach „ponadnormatywnych” intraklastów, relatywnie obficie występują jeszcze fragmenty skał krystalicznych metamorfiku kłodzkiego. Sekwencję o największej miąższości w zespole skał węglanowych tworzą wapienie gruzłowe i gruzłowate, które są przekształconymi diagenetycznie, zróżnicowanymi facjalnie wakami wapiennymi. Transgresja morza górnodewońskiego w okolice Kłodzka rozwijała się w warunkach niepokoju tektonicznego, przy umiarkowanie intensywnych ruchach blokowych obszarów ramowych i części podłoża basenu sedymentacyjnego. Ruchy te odegrały największą rolę w początkowej fazie transgresji (dolne poziomy famenu) oraz w końcowym okresie tworzenia się pokrywy dewonu kłodzkiego (na przełomie famenu i turneju).Petrography of Upper Devonian sedimentary rocks in Gołogłowy and Łączna (the Kłodzko Devonian Formation, the Sudetes Mts)Abstract Upper Devonian sedimentary rocks that occur in Gołogłowy and Łączna form a central part of the belt of small outcrops of the Kłodzko Devonian Formation situated along western and south-western margins of the Bardzkie Mts Structure. Devonian rocks overlie crystalline rocks of the Middle Sudetes Mts and are related to the separate depositional cycle, which was not associated with those that gave rise to the Devonian and Carboniferous deposits in the Bardzkie Mts Structure. This depositional cycle comprises two distinctly different groups of rocks: clastic rocks at the bottom, and carbonate rocks at the top. The first group consists of line-to-medium grained petromictic paraconglomerate with a porous calcite cement. Sandstones of the greywacke type having composition of lithic arenites with a basal calcite cement are a minor constituent of this group. Major detrital components of these rocks are crystalline rocks of the Kłodzko Metamorphicum as well as redeposited and penecontemporaneous Upper Devonian carbonate rocks. The second group, carbonate rocks group, consists of nodular, nodular-like limestones ballstones, and nodular ballstones. The hailstones are transitional rocks between clastic rocks and carbonate rocks. They are a peculiar variety of detrital limestone composed of „beyond measure” intraclasts (balls). They formed due to syndepositional differential movements that took place in the border zone of the depositional basin near the source region. The thickest members of the carbonate group are nodular and nodular-like limestones. They are diagenetically altered and facially differentiated calcacerous wakes. Transgression of the Late Devonian sea in the Kłodzko vicinity developed during the tectonic activity that resulted in moderate en bloc movements of the border-land as well as of the source parts of the depositional basin. Those movements played major role at the very beginning and at the end of the formation period of the Kłodzko Devonian Formation.