PALEOMAGNETIC ANALYSES ON BADENIAN–SARMATIAN DRILL CORES FROM THE NORTH CARPATHIAN FOREDEEP (MIDDLE MIOCENE, POLAND)

Abstract

ANALIZY PALEOMAGNETYCZNE RDZENI WIERTNICZYCH Z UTWORÓW BADENU–SARMATU Z PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI ZAPADLISKA PRZEDKARPACKIEGO (ŚRODKOWY MIOCEN, POLSKA)

Abstrakt. Dokładne datowanie przejścia baden–sarmat, granicy dwóch regionalnych pięter środkowego miocenu na terenie częściowo izolowanego morza Paratetydy, jest istotne dla zrozumienia przyczyny wyraźnej zmiany zespołów faunistycznych, która towarzyszyła temu wydarzeniu. Według powszechnie akceptowanych poglądów wydarzenie to było wynikiem nagłego odcięcia obszaru Paratetydy Wschodniej od otwartego oceanu wskutek zamknięcia cieśnin na terenie wschodniej Anatolii, które stanowiły łącznik z Oceanem Indyjskim. Obecnie przedmiotem dyskusji jest tektoniczna lub klimatyczna przyczyna tego wydarzenia. Paleomagnetyczne badania pilotowe rdzeni z dwóch otworów wiertniczych, położonych w północnej części zapadliska przedkarpackiego na terenie Polski, dotyczą przejściowej, badeńsko-sarmackiej sukcesji osadowej. Badania petromagnetyczne (w tym analizy termomagnetyczne na wadze Curie oraz histerezy na instrumencie MicroMag) wskazują, że dominującym minerałem magnetycznym jest siarczek żelaza – greigit, co potwierdza obecność składowej giromagnetycznej podczas rozmagnesowywania próbek zmiennym polem magnetycznym powyżej 40 mT. Wyniki polowej i termicznej demagnetyzacji są zgodne i wskazują na słaby sygnał, o mieszanej polarności, dla większości sukcesji badeńskiej, wzmocniony i zmieniający charakter na normalny dla części sarmackiej profilu. Odwrócone krzywe pierwszego rzędu dowodzą, że greigit w osadach sarmackich jest minerałem diagenetycznym, co bardziej wskazuje na wtórne nałożenie oddziaływania współczesnego pola magnetycznego i tym samym nie pozwala na przeprowadzenie korelacji magnetostratygraficznych. Autorzy stwierdzają, że zmiana paleośrodowiskowa w Paratetydzie na pograniczu badenu i sarmatu wpłynęła na powstanie i/lub dalsze przemiany minerałów o właściwościach magnetycznych.