Odtworzenie stanu retencji wód podziemnych i powierzchniowych w wybranych lokalizacjach dawnych zbiorników piętrzących na podstawie metod modelowych (wschodnie Mazowsze)

Sebastian Zabłocki

Abstract


W artykule przeanalizowano dokumenty oraz programy związane z zagadnieniem małej retencji w zlewni Osownicy zlokalizowanej na obszarze wschodniego Mazowsza. Na podstawie mapy topograficznej z 1915 r. odwzorowano poziom i zasięg piętrzenia wód powierzchniowych w miejscach, gdzie na początku XX w. znajdowały się dwa zbiorniki retencyjne. Funkcjonowanie tych zbiorników i ich wpływ na wody podziemne określono przez symulacje modelowe przepływu wód podziemnych w wariancie reprezentującym obecne warunki hydrogeologiczne, czyli stan przed piętrzeniem wód powierzchniowych oraz w wariancie odtwarzania tych zbiorników, czyli po ich spiętrzeniu. Wyniki wskazują na znaczny zasięg oddziaływania zbiorników na wielkość zasobów wód podziemnych poziomu przypowierzchniowego, którego poziom zwierciadła podniesienie się maksymalnie o 3 m. W granicach zasięgu znacznemu przekształceniu ulegnie bilans wód podziemnych, a względny przyrost ich zasobów wyniesie średnio 41–52%. Zbiorniki będą miały również wpływ na wielkość zasobów odnawialnych niższego poziomu o charakterze użytkowym. Obliczono również potencjał energetyczny, który mógłby zostać wykorzystany do zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych w sieci lokalnej.


Keywords


mała retencja, historyczne obiekty piętrzące; model hydrodynamiczny; zmiana zasobów; potencjał energetyczny

Full Text:

PDF (Polish)

References


GURWIN J., 2010 ‒ Zagrożenie wód podziemnych w ocenie oddziaływania na środowisko planowanej renaturalizacji zbiornika retencyjnego Turawa. Biul. Państw. Inst. Geol., 440: 65–76.

KARDEL I., KUPCZYK P., MIODUSZEWSKI W., MITRASZEWSKA-OSTAPOWICZ A., OKRUSZKO T., PCHAŁEK M., 2011 ‒ Mała retencja, planowanie, realizacja, eksploatacja. Globalne Partnerstwo dla Wody, Warszawa.

KOMPLEKSOWY projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych. Priorytet II. Działanie 2.1. Poddziałanie 2.1.3, 2016. Internet: www.pois.gov.pl (dostęp: sierpień 2019).

KONDRACKI J., 2009 ‒ Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.

KOWALCZAK P., FARAT R., KĘPIŃSKA-KASPRZAK M., MAGER P., PIETRAS W., 1997 ‒ Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji w Polsce. Wydaw. Nauk. IMGW, Warszawa.

KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA w zakresie energii ze źródeł odnawialnych z dnia 2 grudnia 2011 r.

LAMBOR J., 1962 – Gospodarka wodna na zbiornikach retencyjnych. Wydaw. Arkady, Warszawa.

LIBERACKI D., STACHOWSKI P., 2008 ‒ Ocena małej retencji wodnej w Puszczy Zielonka i jej otulinie. Rocz. Ochr. Środ., 10: 657–678.

MAPA TOPOGRAFICZNA w skali 1:100 000, ark. Stanisławów (J32), 1915 ‒ Kartographische Abteilung d. Königl Preuss. Landes-Aufnahme. Korekta cyfrowa TOPMAP, Chwaszczany.

MESZCZYŃSKI J., SZYDEŁ Z., 1998 – Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Mińsk Mazowiecki (0526). Państw. Inst. Geol., Warszawa.

MICHALAK J., NOWICKI Z. (red.), 2009 ‒ Wyznaczanie zmian zasobów wód podziemnych w rejonach zbiorników małej retencji. Informator PSH. Państw. Inst. Geol., Warszawa.

MIODUSZEWSKI W., 2003 ‒ Mała retencja. Ochrona zasobów wodnych środowiska naturalnego. Poradnik IMUZ Falenty.

MIODUSZEWSKI W., 2012 ‒ Small water reservoirs – their function and construction. Journal of Water and Land Development, 15: 45–52.

PIOTROWSKA K., KAMIŃSKI M., 2001 – Szczegółowa Mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Mińsk Mazowiecki (0526). Państw. Inst. Geol., Warszawa.

PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO, 2008 ‒ Tom I: Przyrodnicze uwarunkowania oraz możliwości retencjonowania wód powierzchniowych na obszarze województwa mazowieckiego. Tom II: Koncepcja lokalizacji przewidzianych do budowy lub modernizacji obiektów i urządzeń małej retencji. Przedsiębiorstwo geologiczne Polgeol S.A., Warszawa.

RADCZUK L., OLEARCZYK D., 2002 ‒ Małe zbiorniki retencyjne jako element poprawy bilansu wodnego zlewni użytkowanej rolniczo. Zesz. Nauk. AR Krak., 393: 139–148.

RODRIGUES L.N., SANO E.E., STEENHUIS T.S., PASSO D.P., 2012 ‒ Estimation of small reservoir storage capacities with remote sensing in the Brazilian Savannah Region. Water Resour Manage, 26: 873–882. DOI 10.1007/s11269-011-9941-8.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DOBRE, 1999 ‒ Mazowieckie Biuro Planowania Przestrzennego i Rozwoju Regionalnego w Warszawie, Oddział terenowy w Siedlcach, część I – IV [mat. arch. gminy Dobre].

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DOBRE, 2014 ‒ Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli „TEREN”, Łódź [mat. arch. gminy Dobre].

USTAWA z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (DzU 2018 poz. 2389).

ZABŁOCKI S., 2012 ‒ Ocena wielkości zasilania przypowierzchniowego poziomu wodonośnego w zlewni Osownicy (dorzecze Liwca) na podstawie wyników badań modelowych. Biul. Państw. Inst. Geol., 451: 247–256.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.